Monday, June 29, 2009

Mizo nula, sipai lal

Mizo te'n Sipai lal kan neih tlemte zinga mi, Mizo hmeichhe zinga Sipai Major kai hmasa ber Maj Rebecca Lalzarzovi Chhakchhuak hi Hualzika leh Laltlani, Shillong-a mite fa pahnih zinga naupang zawk a ni.


Sipai sikul - Kendriya Vidhyalaya, Happy Valley Shillong atangin HSLC leh HSSLC a zo a, St Mary’s College, Shillong atangin BA (Geog) chu Ist Class-ah zo lehin NEHU-ah pathumna ni. NEHU hnuaiah vek hian MA (Geog) a zo leh a ni. Hetah pawh hian NEHU-ah pahnihna a ni leh.

Kum 2002-ah Chennai-a Officers Training Academy a zawm a, training a zawh hnuah kum 2005 khan Kargil-ah dah a ni. Kum 2005-08 thleng khan Indian Military Academy, Dehradun-ah Instructor hna a thawk leh. Tunah hian Gorkha Training Centre, Shillong-ah Army Education Corps-ah Education officer hna a thawk mek.

Mizo hmeichhia, sipai officer kan neih mi pathumte zinga mi Rebbeca Chhakchhuak chuan Hmingsanga hnenah heng te hi a sawi:

Sipaia tan hi i tum a ni reng em?
Ka pa hi sipai bang a ni a, sipai nih hi ka chak thin a, mahse ka lut ve thei ang tih ngaina ka hre lo. Awareness hi kan lo tlachham deuh hlek a. Sipai officer-a luh theih dan kawng a awm tih ka hriat rualin a kawng ka zawh a ni nghal mai.

Mizo hmeichhiate tan sipai-a tan hi a tha em?
Hnam dang hmeichhia conservative background lehzual te pawh an tang thei a nih chuan keini Mizo nulate hi kan tan theih lohna tur a awm lo. Eng hna pawh ni rawh se, a te emaw a lian emaw kan tuina lam a nih phawt chuan a tha vek. Mizo hmeichhia, a tam thei ang ber sipai-a lut zel turin ka sawm a, rawn lut zel se ka ti.

Sipai ni turin 'pa' deuh thung nih kher a tul em ?
‘Pa’ chu a ngai ngei alawm. Mahse ‘pa’ han tih hian mipa anga lan emaw, mipa nungchang ang put tur emaw ka tihna chu a ni chuang lo. Ka ngaihdan chuan tumruhna te, a huna rilru huaisenna te, chhelna te leh mahni mawhphurna hrethiam leh hlenchhuak theitu nih a ngai. Chu chu sipai-ah ringawt pawh a ni lo; eng eizawnna kawng pawh zawh ila, rilru paukhauh deuh nih chu a pawimawh khawp mai.

Mi tam tak hian sipai nih vangin mipa anga khawsa leh lang turah min ngai a; Civil dress-a min hmuh hian ‘sipai i van ang lo’ min tih fo thin a, engtia min lo hmuh tum nge an nih ka hrethiam lo.

Mipa sipai te'n an sipai pui hmeichhiate hi engtiangin nge an en?
Army-ah 1992 khan hmeichhia hi an lut tan ve chauh a, chuvangin sipaiin hmeichhia an hmuhna hi a la rei lo em a.

Mipa hlang awmkhawmnaah hmeichhia kan awm ve tan a, a tirah chuan awm dan tur an hrethiam lo pawh a ni mai thei. Kan la tlem em em a, nuai engemaw zat zingah 1000 tling awrh chauh kan awm ve a. Chuvangin hmeichhe officer hmu lo leh thawhpui lo an la awm nual a. Ka hmuh dan chuan min en hranna em em a awm pawh ka hre lo.

Hmeichhia kan nih vangin kan hna a dang chuang lo a. Tin, min ngaihsanna leh ngaihsan lohna chu kan hna hian a hril zawkin ka hria.

In training hi a harsa (tough) em?
Kan training hi mipa nen a danglam chuang lo a, kan course hi a inang a. Amaherawhchu, engemawah chuan standard chu a danglam deuh.
India ramah Mizo hmeichhe officer engzat nge awm?
Tunah hian mizo (pure) lady officer army-ah chuan pathum kan awm.

I hunawl engtin nge i hman thin?
Hunawl hi thiante kawm nan ka hmang a. A chang chuan lehkhabu chhiar nan te leh hmun kal ngai lohna fan vel nan leh pangpar huan siam nan ka hmang deuh ber thin.

Sipai nun hi eng nge nangmaha a fiah dan?
Sipai nun hi Kristianna nen a inang khawp mai, discipline tel lo chuan a nihna a bo a. Sipai nun hi hna mai a ni lo, nun dan phung chi khat a ni (it’s a way of life). Kan rilru chauh ni lovin, keimahni zawng zawng nen inchiah a ngai.
Sipai kan nih hian pawn lam lan dan ringawt ni lovin chhungrilah pawh min siam danglam nasa a. Kan khawvel a zau phahin, khawvel hi a zim phah bawk. Nun awmzia tak tak chiang takin min hmuh tir a. Thil ho te teah pawh hlimna min hmuhtir fo mai.



I hnathawhnaah eng nge pawimawh ber nia i hriat?
Eng hna pawh thawk ila, inpekna a pawimawh berin ka hre thin. Inpekna tel lo chuan hna a thawh tui theih loh a, tui loh miau chuan hna a kal tluang lo a, a kal tluan loh chuan kan hlim lo. Kan hlim loh chuan kan hlawhtling lo. Chuvang chuan inpekna hi a pawimawh khawpin ka hria.

Sipai atang hian midangte tan malsawmna hmanrua nih tum hi ka nunah ka dah pawimawh ve thin khawp mai.

Mizo tlawmngaihna hi sipaiah a hlu em?
Sipai hi khauh deuh a ni a, duty piah lamah tlawmngaih chhuaha thawh ngai pawh tam tak a awm bawk a. Sipai inenkawlna hi khauh deuh a nih rualin a lehlam chiah hian Mizote'n tlawmngaihna kan tih hi a keng tel. Hei tak hi hnam dang chuan a zir a an zir a ngai a, keini Mizo chu kan thisenah tlawmngaihna kan tih hi a bet tel a. Chuti chung chuan tlawmngaihna hi a hun leh a hmun awm, kan dawihna emaw tlin lohna tilangtu ni lovin, thil tha thlentu a nih chuan a hlu lehzual khawp mai.

Hmeichhia ni chunga sipai lal nih hi a danglam em?
Sipai hna hi hnathawhna atana him ber niin ka hre ve thin a, hna dang ka sawiselna ni lovin, hnathawhna hmun atana thlanawm ber pawl niin ka hria a. India ram, hmeichhia ngaihsan vak lohna hmunah phei chuan kan hna avang hian zah te pawh kan kai phah ve viau bawk a. Hei hi a danglamna langsar ber pawl niin ka hria.

YMA Day-ah khan Shillong Branch-ah khuallian i ni a...
Ni ve e. Mahse, sawi pawh a zahthlak deuhin ka hria. YMA Day hi Shillong-ah pawh uar takin hman a ni ve thin a. Kum tin khawtlangin phur takin kan hmang a. Hnam lam intihsiakna te, lengkhawm zaia intihsiakna te leh cultural programme kan hmang ve thin a. YMA Day hi kan urlawk nasa ve thin khawp mai. Kumin khan YMA hruaitute duhsakna changin Guest of honour-ah min rawn sawm a, kan chief guest tur a rawn kal theih leh tak loh vangin chief guest-ah min hmang ve ta zawk a.

Mizo mipuite hnenah eng nge chah duh i neih le?
Kan sipai chawlha rawn haw te i lo duat thiam ang u. Kan ram a him theih nan, hrehawm chitin reng kal tlangin hna an thawk a. Mahni inah leh khuaah nuam taka kan awm laiin kan rilrua kan ngaihtuah ngai loh sipai tam takin ramri-ah leh hmun hrehawm tak takah silaimu len rengna thih leh dam karah an hun tam zawk an hmang a. A kum a kum, vur leh vut karah, kan tan hna an thawk a ni tih a tak a hmutu ka ni ve tawh thin a. An khawngaih thlak a, sipaite hi duat an phu ngawih ngawih a ni tih hi i hre thar ang u.

Mizo hmeichhia, sipai-a tang duhte tan kawng kawhhmuh tur i nei em?
A hmasa berah chuan kan nulate hian sipaia tan hi hreh lo se ka ti. Mizo nulate hian hnam dang ai hian potential kan nei tha a, graduate atanga luh dan leh post graduate atanga luh dan a awm a, exam hi UPSC hnuaiah pek tur a ni. Sipai-a luh theih dan hi SSC website-ah leh UPSC website-ah te kimchang takin a hmuh theih reng ang.

Related Posts :



No comments:

Post a Comment