Monday, March 29, 2010

Internet-ah 'khawinge ka di ve kha?'

¢ Hmingsanga

Mizo te'n internet kan hmelhriat tan tirh lam khan MIRC a lar hle a, Aizawlah cyber cafe dawr an hawng sup sup a nih kha. Cyber cafe dawr lun deuh phei kha chu tlaivarin an hawng a ni deuh ber thin. A hman man lah darkar khatah cheng 100 emaw vel kha a ni a, chuti chung chuan khawi cafe mai pawh an lun em em vek mai.

Khatih laia cyber cafe-a hun hmang tam te'n an hun an hman tamna ber nia lang chu MIRC ( internet relay chat) kha a ni awm e.

Mirc chat-na atanga inchhara nupui pasala innei ta pawh sawi tur an tam mai. Mirc chat hi tun thleng pawhin a la awm reng a, hmangtu pawh an la tam tho. Mahse, hmana kan hmelhriat tan tirh lai ang luih luih kha chuan hman a ni tawh lo mai thei.

Aizawl khawpui leh Mizoram hmun dangah Cyber cafe dawr chu la awm bawk mah se hun hmasa lam kha chu a tluk tawh lo tih a chiang. A haw vanglai kha chuan veng thenkhat phei chuan cyber cafe dawr hawn theih hun chhung an bithliah sak tak hial te pawh a awm a nih kha.

Hun a kal a, mirc-a chat thin mipa thenkhatin hmeichhe hming lem (nick) invuahin mipa thenkhat an bawl phuan nasa thin hle. Hmel a hmuh theih loh a, thlalak inthawn zar zar te pawh hriat tur an tam. Mipain hmeichhe an biakin an 'dream girl' ang deuh ni turin an beisei a, hmeichhia pawhin mipa an biak chuan chuti tho chu a ni.

Mirc hmang regular deuhte phei kha chuan an addict nasa hle. An nunah darkarin awmzia a nei lo a, zan khat tlaivar tih ang te chu harsat lo tak tak vek an ni. Sawi thiang lo a awm lo tih theih deuh thaw a ni a, an duh duh an sawi a, an duh leh inhmuhna tur hmun te sawiin damlai par tlan chul ta hial te pawh an awm bawk.

Khawvel a thang zel a, awlsam taka kan ban phakah internet a lo awm ta. A awlsam piah lamah a man a lo tlawm tawh zawk bawk. Mahni inlum atangin duh tawka hman tur kan nei thei ta. Mirc hmanga chat thinte la awm bawk mah se inbiakna changkang zawk a rawn piang ve zel bawk.

Tunlai thalaite inbiakpawh tawnna lar ber pakhat chu Orkut leh Facebook a ni ve leh ta thung. Orkut leh Facebook-a account nei te'n an thlalak an dah tawh a, tunge an nih tih a chiang tawh. Mi thenkhat uang thuanga mahni thlalak ni lo dah chingte leh mahni nihna lo anga account lem lo siam awm bawk mah se mirc chat ai kha chuan engkim
chiang leh fel zawkin a inhriat theih tawh a ni.

Khawvel hmun danga thalaite ke pen rualin, orkut hmangin google neitute chuan 'bawm' khatah min khung khawmin, khawvel hmun hrang hranga thalai dangte nen sir kan sawn chhoh ta leh ta luih luih a nih ta ber mai.

Khawvela social networking lian leh hman nasat ber chu Orkut a ni a. Chutih lai erawh chuan Orkut ang deuh bawka siam Facebook, Twiter leh MySpace te chu USA-ah chuan a hmangtu an tam zawk.

Orkut hi Google ta leh enkawl a ni a. Orkut hmangtu te'n an thian leh lainate awlsam taka an inbiakpawh theihna tur te, thian tha inzawn chuah a nih theihna tur atantea duan leh remchang lo siamsak a ni. Google chuan a enkawl hna an thawk. Orkut tih hi Google employee Orkut Büyükkökten-a hmuhchhuah a nih avangin a hming chawiin Orkut tiin vuah a ni.

Mi pahnihin an duhthu ngeia rem an intih tawnna tel lo chuan inbiak theih leh intlunzawm theih a ni chuang lo.

India leh Brazil-ah an hmang nasa hle. Nikum December-ah khan Orkut hmangtu 51.09% chu Brazil-a mite an ni a, a dawttu chu India ram a mite niin 20.02% vel an ni a, dang chu 17.28% chu USA-a mite an ni.

Orkut hi January ni 24, 2004 khan hman theih tura duanchhuah a ni. 2008 August thla thleng kha chuan California atangin enkawl a ni. Mahse, hemi hnu lawk hian Orkut hi Brazil-ah an hman uar em avangin Brazil khawpui pakhat Belo Horizonte atangin tun thleng hian enkawl leh vil zui a ni ta a ni. Kumin Febuary thla thleng khan khawvel hmun hrang hrangah Orkut hmangtu hi mi maktaduai 100 vel an awm nia chhut a ni.

ORKUT HMUCHHUAKTU LEH A HMUHCHHUAH CHHAN
Ka hming chu Orkut Buyukkokten a ni a, Turkey khawpui pakhat Konya-ah kan cheng thin. Stanford University-a PhD Computer Science degree nei ka ni.

Tum khat chu ka bialnu chu khaw dangah hna tul dang avangin a zinchhuah a ngai a, ka thlakhleh em avang leh ka duh em avangin hmun danga min kalsan tur chu thih hreh takin ka hreh a. Awm hlen tur leh inhmu tawh ngai miah lo tur pawh kan ni lo a, rei lo te min kalsan tur chu ka ngaithiam lo ngang mai. Mahse, a kal a tul si.

Hreh takin, rei lo te chhung chu kan awm hran a ngai a.

A kal ni tura ruatah chuan hlim taka awm har ka ti a. Rel chawlhhmun lamah phur lo tak leh lung si lo zetin, ka vailiam a ni.

An tlan liam tur hmel ka hmuhin, rel station-ah chuan tah rawih rawih mai ka chak a. Mahse tlangval a pum pa chutiang ema han khawsak chu dik chiahin ka hre si lo. Rilru harhfim hman hlauh lo se ka bianga mittui luang min hruk fak sak theitu, ka ngaihzawng, ka hmangaih em em chhuanna rel kha sum eng zat pawh sen huamin hnuhkir leh ka duh ngei ang le.

Rilru pangkhing zetin keimahin kan in lam chu ka pan hnek hnek a. Ka pindan hnawk nuaih mai, computer thil leh lehkhabu darh neih nuaih mai chu hmuh kanin, ka mitthlaah ka hmangaih hmel hlir chu ka hmu a. Chutiang ringawta hun hman chu dikin ka hre lo a.

Rilru lak pen nan tiin ka room-a TV ka thlir a. Chanchin mak danglam tak mai an rawn puang ta tlat mai. Rei a ni lo, thu thinthawng takin min rawn deng chhunzawm nghal a. Kan khua atanga chhuak ka thiannute chuanna rel a chesual tih an rawn puang a ni.

Ka awih thei lo a. An rel number lah ka hrechiang si. TV meuha breaking news-ah dawt an puan ka ring bawk si lo. Thutak a ni chiang mai. Rang takin ka thawkchhuak nghal a. Rel thuneitute ka bepawp thei hlauh mai.

A chak thei ang berin ka lim chhuak a. Rel station chu ka thleng hma khawp mai. Rel chesual-a thite hming an tarchhuak a. Ka bialnu hming chu ka hmu zo lo. Min boralsan ka rin em avangin ka mitvai leh mittui vangin ka hmu phe ruai niin ka hria.

Ka ennawn leh thin. Ka hmangaih hming a tel lo. Ka ennawn hnu-ah pawh ka la hmu zo chuang lo. A hming reng reng ka hmu zo lo!

Ka be pawp thei tawh si lo a, a chhungte biak dan tur ka hre bawk si lo.

Amah zawk chu a dam a nih chuan min rawn biak ringin ni tin hun ka hmang a. Mahse chutiang thawm reng reng hriat tur ka nei si lo.

Ka zirna lam pawh rei tak chu mu leh mal nei lovin ka zir ve deuh mai mai a ni deuh ber. Ka hmangaih zawnchhuahna tur thil zir nia inngaiin IT technical architect pawh tha takin kum khat hnu-ah ka zo ve a. Ka rilru-a thi thei lo ka hmangaih ngawih ngawih zawnchhuah
dan chu ka dap tan ta a ni.

He khawvel khawlai hmunah emaw chuan a awm ngei awm si a, min han bepawp mai lo pawh chu ka thin a rim lek lek fo thin. Tichuan, khawvel hmun hrang hranga computer thiam developer te ka sawmkhawm a, internet site pakhat orkut tih hi kan lo siamchhuak ta a ni.

Beidawng duh hauh lovin kum thum chhung rim takin he web atang hian ka hmangaih chu ka zawng a, sum leh pai pawh maktaduai chuang ka lo seng ta reng mai.

Kum thum chhung rim leh hah takin ka bei a, a tawp a tawpah he orkut hmang hian khawvela ka hmangaih ber chu ka hmu leh ta a ni.

Hemi ni-a ka lawmzia chu in hrethiam kher awm lo e, ka lawmna kha engmah hian ka thleng phal lo a, ka sum sen leh ka tha sen, hun sen ve te zawng zawng kha ka hmuhchhuah a ropui em vangin engmah lovah ka ngai a. Ka thil zawn ber ka hmuh tawh avangin ka web pawh chu khar ka tum rilru ta a ni. Mahse, mi tam takin he site hi an hman tangkai avangin google CEO chuan leiah min dil a, kei chuan midangte tana tangkai a nih beisei vein ka remti ve mai bawk.

He site hi hmangaihna atanga chhuak, chhelnaa din, a hmangtute pawhin ka rilru ang hi min tawmpui ve thin se ka ti khawp mai.

Hmangaihna avanga ka thil siam avang hian engkim huam leh engkim seng hreh lo khan ka hmangaih ber ka hmuh theih phah a. Heng zinga ropui ber chu hmangaihna vanga beidawn lohna hi a ni.

ORKUT NEITU NEUH NEUH
1. Orkut Buyukkokten hian tunah hian amah puitu leh a scrapbook ching fel tur mi 13 a nei a, a thian nih duh avanga sawmna a dawn chingfel tur mi 8 a nei.

2. Ni khat chawhrualin thian atan sawmtu mi 20,000 a nei a, scrap-tu mi 85,000 a nei thin bawk.

3. Orkut-a mi pakhat an in-register apiangin Orkut Buyukkokten hi $12 zel Google neitute hian an pe thin.

4. |hian atana midangin sawma an lo pawm apiangin thian pakhatah $10 zel Orkut Buyukkoten hian a hlawh thin.

5. I thiante thian leh chhawngin thian pakhat dang an neih belh apiangin $8 a hlawh zel a, miin thian atana an rawn sawm zawk che a nih chuan $ 6 thian pakhatah a hlawh zel.

6. Mi pakhat i scrap apiangin $5 a hlawh ang a, midangin an rawn scrap che apiangin $ 4 a hlawh zel bawk ang.

7. Thlalak i upload apiangin thlalak pakhatah $ 200 a hlawh zel.

8. Mi fans i nih chuan fans pakhatah $2 zel a hlawh ang.

9. I fans neih pakhat zelah $1.5 a hlawh ang.

10. Orkut atanga i in-log out apiangin $1 a hlawh zel ang. n

(Tiang hian Orkut Buyukkokten chuan a ziak a, thutak phenah ngaihnawm turin thu thenkhat belh a ni.)

Related Posts :



1 comment:

  1. Ava ngaihnawm triah2 ve,in blog tlawh lo ila chuan heng thu hi ka hre awm tawp si lova,in blog tlawh a manhla

    ReplyDelete